Oskarżony, a wcześniej podejrzany, ma prawo odmówić składania wyjaśnień. Jest to jego podstawowe prawo. Może też odmówić odpowiedzi na pytania. Nie musi podawać żadnego powodu odmowy, nie można go też zmuszać do odpowiedzi.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku świadków. Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Są jednak przypadki, kiedy prawo umożliwia zwolnienie się z tego obowiązku.
Kiedy można odmówić składania zeznań?
Prawo do odmowy zeznań przysługuje osobie najbliższej. Zgodnie z art. 115 § 11 kodeksu karnego:
Osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Prawo to przysługuje pomimo ustania małżeństwa lub przysposobienia, czyli także po rozwodzie.
Oprócz tego prawo odmowy przysługuje świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem.
Kiedy można skorzystać z prawa do odmowy zeznań?
Z prawa do odmowy zeznań można skorzystać najpóźniej przed rozpoczęciem pierwszych zeznań przed sądem pierwszej instancji. Poprzednio złożone zeznania nie mogą służyć za dowód ani zostać odtworzone.
Oznacza to, że nawet jeśli złożyliśmy zeznania na Policji albo przed prokuratorem, to można się z nich wycofać w sądzie. Nie będą one służyły za dowód. Sąd nie będzie mógł ich wykorzystać. Odmówić składania zeznań można jednak najpóźniej przy pierwszym stawiennictwie w sądzie. Gdy w sądzie zaczniemy zeznawać, to nie można później skorzystać już z prawa do odmowy.
Kiedy można odmówić odpowiedzi na pytania?
Gdy nie jesteśmy osobą najbliższą dla oskarżonego, nadal przysługuje nam prawo odmowy zeznań, jednakże w ograniczonym zakresie. Świadkowi przysługuje prawo odmowy odpowiedzi na pytanie, gdy udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę najbliższą na odpowiedzialność karną. Nie mamy zatem obowiązku pogrążania siebie lub swoich bliskich. Dotyczy to jednak tylko odpowiedzialności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Nie można odmówić, gdyby narażało to na odpowiedzialność za wykroczenie.
Dodatkowo świadek może żądać, aby przesłuchano go na rozprawie z wyłączeniem jawności, gdyby treść zeznań mogła narazić na hańbę jego lub osobę najbliższą.
Zwolnienie z obowiązku zeznawania
Poza przykładami wskazanymi powyżej, można zwolnić od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania osobę pozostającą z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym. Osoba taka musi jednak złożyć wniosek o takie zwolnienie i wykazać ten bliski stosunek.
Przepis nie mówi, co to znaczy szczególnie bliski stosunek osobisty. Przyjmuje się, że chodzi więź o charakterze emocjonalnym pomiędzy dwiema osobami. Jako przykłady podaje się:
- ustalenia pozostawania we wspólnym pożyciu przez dwie osoby tej samej płci,
- posiadania wspólnego potomstwa z oskarżonym,
- pozostawania w związku narzeczeńskim.
O powyższych prawach do odmowy składania zeznań czy odpowiedzi na pytania, świadek musi zostać pouczony przed rozpoczęciem czynności. Wzmianka o pouczeniu musi zostać zamieszczona w protokole.
Przyznam szczerze, że miło i przyjemnie się czyta Twojego bloga. Masz talent, ambicję i lekkie pióro gratuluję 🙂
Witam.Dzielnicowy przychodzi i pyta ciągle w sprawie brata bo był 20 lat temu zameldowany pod tym adresem.Podałem mu ustnie adres zamieszkania ostatni mi znany.Teraz chce, abym podał go na piśmie.I twierdzi, że nie mam prawa do odmowy zeznań.mimo iż to mój brat.
Dziękuję za komentarz. Może proszę poprosić o pismo zobowiązujące do wskazania adresu lub o formalne wezwanie na komendę. Rozpytanie przez dzielnicowego to nie są zeznania i nie ma to mocy dowodowej w sądzie, stąd też dzielnicowy powiedział o braku prawa do odmowy zeznań.
Bardzo ciekawy blog, rzeczowy i wyważony. Od dzisiaj zaglądam regularnie. Pozdrowienia 🙂
Nie wiem
Czy dobrze zrozumiałam, składając np zeznania na policji i oczekiwania na sprawe która się np odbędzie, mam prawo odmowic zeznawania np że względu na to że mam z osobą oskarżona dziecko ?
Czy dobrze zrozumiałam, składając na policji zeznanie na niekorzyść oskarżonego i miałaby się sprawa odbyć to mam prawo odmowic skladania zeznan że względu że narodziło mi się dziecko ktore jest oskarżonego również? I brane poprzednie zeznania na policji nie będą brane pod uwagę ?
Może Pani odmówić zeznań, jeśli jest Pani osobą najbliższą i pozostaje w związku z oskarżonym. Wówczas dotychczasowe zeznania nie są brane przez sąd pod uwagę.
Dzień dobry,
jestem świadkiem w sprawie przeciwko ojcu, chcę odmówic zeznać w sądzie, ze wzgledu na zagrożoną ciążę nie jestem w stanie osobiście wstawić się na rozprawie, czy mogę pisemnie odmówić składania zeznań?
Będę wdzięczna za odpowiedź.
Dzień dobry, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego skorzystanie przez świadka z prawa odmowy zeznań może nastąpić także przez złożenie oświadczenia na piśmie.
Mój były mąż groził mi wielokrotnie przy dzieciach. Na policji i w prokuraturze jeden z moich synów (17 lat) wszystko potwierdził. Prokurator złożył do sądu akt oskarżenia. Syn powiedział że w obecności ojca nie będzie zeznawał. Czy może odmówić skladania zeznan (to akurat wiem że moze) ale czy jest możliwość podtrzymać to co mówił w postępowaniu przed prokuratorem?
Może odmówić, ale jeśli obawia się ojca, może też poprosić, żeby zeznawać pod jego nieobecność. Oskarżony na czas zeznań zostanie poproszony o opuszczenie sali rozpraw.
Dobry wieczór, czy matka oskarżonego może odmówić zeznań?
Matka oskarżonego jest osobą najbliższą, więc tak, może odmówić.
Czy jeśli odmówiłam składania zeznań w sądzie, mogę wnioskować, aby moje poprzednie zeznania przed policją zostały uwzględnione przez sąd?
Ciekawy post. Mam pytanie: jak wygląda sprawa w kwestii wykroczeń? Tu też można odmówić składanie zeznań, odpowiedzi na pismo, np straży miejskiej o wskazanie osoby, która cis zrobiła? To od razu zaznaczam, że ta osoba nie zrobiła tego czegoś, a stadnik naszym zdaniem przekroczył uprawnienia.
Z treści wnioskuję, że muszę podać osobę. To jak mam się bronić. Mogę odmówić pisania osoby, o która pytają? Tak dodam, że ta osoba podeszła do strażników i nawet jej nie wylegitymowali. A pytać będą o kierującego pojazdem, który stanął na klepisku. Zarzut z art 144kw. Klepisko z nie koszona trawa. Nic nie zostało zniszczone. Koła auta na ziemi.
Zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się pomóc i odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Czy komornik ma prawo do pozyskiwania informacji pod przysięgą na temat posiadanej nieruchomości .
W postępowaniu egzekucyjnym można żądać od dłużnika wyjawienia majątku pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
W sprawach o wykroczenia przepisy o odmowie składania zeznań stosuje się odpowiednio. Zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, telefonicznego lub mailowego, postaram się odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Witam w postępowaniu przygotowawczym byłem świadkiem w sprawie karno skarbowej jeśli byłem w niej zamieszany to teraz mogę przed sądem odmówić składania wyjaśnień czy odmówić odp na pytanie? Bo może mnie narazić na konsekwencje
Witam, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się udzielić wyczerpującej porady prawnej.
Witam. Czy w sprawie o wydanie rozporządzeń opiekunczych nad dziećmi mogę odmówić skladania zeznań przeciw mężowi? Czy za odmowienie byłoby to na naszą niekorzyść?
Dziękuję za komentarz, trudno mi jednak stwierdzić, czy odmówienie będzie na korzyść, gdyż nie znam sprawy. Prosiłabym może o bezpośredni kontakt z kancelarią, porozmawiamy i wtedy będę mogła udzielić porady prawnej.
Witam czy córka mająca 13 lat ma prawo odmówić wyjaśnień na policji a po tem w sądzie jest oskarżona o kradzież bardzo Proszę o odpowiedź Dziękuję
Dziękuję za komentarz, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się pomóc i odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Witam,
Toczy się postępowanie wobec mojego taty. Rozumiem , że mam możliwość wycofać zeznań. W jaki sposób można wycofać zeznania jeszcze przed rozprawa ?
Dziękuję za komentarz, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się pomóc i odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Witam jeśli ktoś trzy razy złoży zeznania do do sądu na piśmie zgodnie z wolą sądu i nowelizacja to czy sąda prawo zmusić do złożenia nowych zeznań czwartych już przed sądem skoro przesłanki do zeznań na piśmie zostały spełnione ?
Dzień dobry, może się zdarzyć, że jeśli zeznania nie będą wyczerpujące, to sąd ponownie wzywa świadka.
Witam, sprawa kolizji – obwiniony odmawia odpowiedzi na jakiekolwiek pytania. czy jest jakaś możliwość (jakakolwiek furtka)przymuszenia go do odpowiedzi na pytania? Wie ze klamie , dlatego powiedzial tylko swoja zakłamaną wersję wydarzeń i tyle.
Dziękuję za komentarz, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się pomóc i znaleźć rozwiązanie.
Dzień dobry, zostałem wezwany na komisariat jako świadek, czy mogę odmówić zeznań jak sprawa dotyczy mojego ojca? Czy w wezwaniu musi być uwzględnione w jakiej sprawie będę jako świadek? Bo jest tylko artykuł. Pozdrawiam
Dzień dobry, dziękuję za komentarz, zapraszam do kontaktu mailowego lub telefonicznego z kancelarią, postaram się pomóc i odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Dzień dobry Bylam wzywana na policję w sprawie sorzed lat ,której świadkiem byla moja siostra, ktora została zamordowana. Czy kiedy dostanę wezwanie do Prokuratury muszę zeznawać. Co zrobić jeżeli nie chcę uczestniczyć w sprawie i zeznawać
Osoba, która dostała wezwanie ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Odmówić zeznań można tylko, gdy jest się osobą najbliższą dla podejrzanego, nie zaś dla pokrzywdzonego.
Witam serdecznie.
Prokuratura wystosowała do mnie Pismo, że została wszczęta sprawa w związku z próbą samibójczą naszego syna.
Mój mąż składał zeznania na policji, przy okazji, kategorycznie sprzeciwił się, żeby dodatkowo przesłuchiwać nasze dziecko.
Z rozmowy telefonicznej z policjantem, otrzymałam jednak informację, że prokuratura wymaga przesłuchania syna, ale i wcześniej mnie.
Czy możemy odmówić przesłuchania dziecka, który jest w terapii i po ciężkich przeżyciach?
Czy ewentualnie możemy domagać się asysty w postaci psychologa?
Z góry dziękuję za pomoc.
Dzień dobry, dziękuję za komentarz. Co do zasady nie mogą Państwo zabronić przesłuchiwania syna. W niektórych przypadkach małoletnie dzieci do 15 roku życia przesłuchuje się w specjalnych warunkach, tzw. niebieskim pokoju, w obecności psychologa. W pozostałych przypadkach, biorąc pod uwagę stan osoby przesłuchiwanej, możliwe jest przeprowadzenie przesłuchania w obecności psychologa czy nawet psychiatry. Zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się jakoś pomóc.
Dzień dobry, jakis czas temu składałam zeznania jako świadek na policji, teraz dostałam wezwanie do sądu, czy mogę odmówić składania zeznań w sądzie? Jestem siostrą oskarżonego
Dzień dobry, jako siostra oskarżonego jest Pani osobą najbliższą, więc może Pani odmówić składania zeznań w sądzie, o ile będzie to Pani pierwsze przesłuchanie przed sądem. Wówczas zeznania, które składała Pani na Policji nie mogą być wykorzystywane.
Odmówiłam zeznań jako świadek przeciwko byłemu mężowi, czy mogę to zmienić i jednak złożyć zeznania. W jakiej formie miałabym zwrócić się do sądu ?
Witam
Czy można odmówić składania zeznań na policji na męża
Jeżeli mąż jest podejrzany, to można.
Dzień dobry. Jako brat oskarżonego odmówiłem składania zeznań. Pomimo tego prokurator pytał mnie o miejsce zamieszkania brata. Odpowiedziałem że nie wiem gdzie jest zameldowany, tylko potwierdziłem że mieszka w danym miejscu. Czy to jakiś haczyk? Dziękuję za odpowiedź.
A ta informacja została wpisana do protokołu, który Pan podpisywał?
Dobry wieczór, zostałem wezwany do Sądu w charakterze świadka w sprawie o dział spadku. Moje zeznania mogą popsuć moje relacje rodzinne – czy to uzasadnia wnioskowanie o przesłuchanie mnie z wyłączeniem jawności tzn tylko w 4 oczy z Sędzią ? Czy takie przesłuchanie jest możliwe?
Z góry dziękuję za odp.
O odmowie składania zeznań w sprawach cywilnych może przeczytać Pan tutaj: https://www.kingakaminska.pl/blog/odmowa-skladania-zeznan-w-postepowaniu-cywilnym/ Procedura nie przewiduje przesłuchań w 4 oczy z sędzią.
Witam.
Zastanawiam się kiedy jest możliwość odnowy zeznań w sądzie.zeznania dotyczące sprawy zlożylam już na policji czy w takim wypadku mogę powiedzieć że swoje zeznania już złożyłam i je podtrzymuje?
Dzień dobry. Jeżeli odmówi Pani składania zeznań przed sądem (jeśli oczywiście ma Pani do tego prawo), wówczas dotychczasowe zeznania złożone na Policji nie będą mogły być wykorzystane. Jeżeli zdecyduje się Pani zeznawać, samo potwierdzenie dotychczasowych zeznań może nie być wystarczające i jest Pani zobowiązana odpowiadać na pytania sądu i stron.
Dzień dobry. Czy mogę jako powódka ws. rozwodowej odmówić odpowiedzi na pytania dotyczące pożycia małżeńskiego mojego i męża oraz mojego i osoby z którą dopuściłam się zdrady, gdyż nie chce prać tzw. brudów, i opowiadać o swoim życiu intymnym w obecności osób obcych czyli sędziów, pełnomocników, tym bardziej że wprost przyznam się iż kocham tego człowieka od wielu lat i też z tego powodu zdecydowałam się rozwieść.
Dzień dobry, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się odpowiedzieć na Pani pytania.
Proszę o poradę
W toczącej się kontroli skarbowej z uwagi na możliwość odmowy składania zeznań podczas przesłuchania (spółka cywilna z byłym mężem ) skorzystałam z tego prawa. Mimo tej odmowy US wysłał pismo z pytaniami z przesłuchania i terminem na złożenie wyjaśnień. Czy stanowisko Us jest słuszne ?
Dziękuje z góry za odpowiedź
Witam, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią, postaram się udzielić wyczerpującej porady prawnej.
Witam byłam świadkiem jak kierujący pod wpływaem alkoholu wsiadł w samochód i odjechal. Zezwalam tak na policji. Czy teraz jak będzie rozprawa w sądzie mogę odmówić zeznawać? Sprawca brat rodzony.
Witam, jako osoba najbliższa może Pani odmówić zeznań.
Witam. Matka złożyła donos na policję na swojego syna o znęcanie się , złożyła również zeznania na policji. Syna zamknęli w areszcie śledczym ale matka doszła do wniosku że nie o to jej chodziło żeby syna zamykać w areszcie tylko zamknąć na przymusowe leczenie odwykowe. Czy jeżeli znów zostanie wezwana na policję może odmówić składania zeznań ?
Może odmówić. Pamiętać należy, że w aktach mogą być jednak jeszcze inne dowody na niekorzyść podejrzanego.
Witam jestem oskarżony o jazdę pod wpływem art178$4 policja mnie wyciągnęła z samochodu ja pamiętam że ktoś inny kierował dodam że auto stało tyle że klucze były w środku na policji jeszcze pod wpływem przyznałem się i później podtrzymalem swoje zeznania policjant stwierdził że są świadkowie że mnie widzieli co jest nierealne czy na rozprawie mogę odmówić zeznania
Dzień dobry, oskarżony może w każdym czasie odmówić wyjaśnień, poprzednie jednak są ważne i zostaną odczytane.