Propozycją w tegorocznym Plebiscycie PWN Młodzieżowe Słowo Roku jest hasło „sześćdziesiona”. Definicja PWN brzmi:

‘donosiciel, skarżypyta’, od art. 60 kodeksu karnego o nadzwyczajnym złagodzeniu kary dla sprawcy przestępstwa, który ujawni informacje dotyczące innych sprawców.

Dobrze jednak lepiej przyjrzeć się tej instytucji.

Kim jest mały świadek koronny?

Przepis art. 60 § 3 kodeksu karnego przewiduje nadzwyczajne załagodzenie kary wobec tzw. małego świadka koronnego. Jest nim sprawca współdziałający z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, pod warunkiem, że ujawni on organowi powołanemu do ścigania przestępstw informacje, które dotyczą osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa, jak również istotne okoliczności jego popełnienia.

Jest to instytucja odrębna od świadka koronnego, o którym mowa w ustawie o świadku koronnym, a więc tego, którego najczęściej pokazują na filmach. Ustawa ta dotyczy tylko zorganizowanych grup przestępczych i konkretnych przestępstw. Świadek koronny nie podlega karze, a nadto może liczyć na szczególną ochronę. O nim jednak może innym razem.

Jak zostać małym świadkiem koronnym?

Aby zostać małym świadkiem koronnym trzeba spełnić następujące warunki:

1. Przestępstwo musi być popełnione we współdziałaniu z innymi osobami. Dotyczy to nie tylko współsprawstwa, ale też sprawstwa kierowniczego, polecającego oraz podżegania lub pomocnictwa. Ważne, żeby sprawców było łącznie co najmniej 3. Gdy przestępstwo popełniły tylko dwie osoby, nie można liczyć na zostanie małym świadkiem koronnym.
2. Sprawca musi ujawnić informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa. Dotyczy to wszystkich osób uczestniczących.
3. Sprawca musi ujawnić istotne okoliczności popełnienia przestępstwa. Informacje te muszą być całościowe. Podejrzany też musi przyznać się do swojego udziału w przestępstwie.
4. Ujawnienie musi nastąpić przed organem powołanym do ścigania przestępstw. Przyjmuje się, że informacje udzielone przez sprawcę należy przekazać na etapie postępowania przygotowawczego – przed wniesieniem aktu oskarżenia. Ujawniając informacje dopiero przed sądem, nie można liczyć na specjalne traktowanie. Nie jest natomiast wymagane, aby miało to miejsce podczas pierwszego przesłuchania. Nie trzeba też samodzielnie zgłaszać się do organu.

Na co może liczyć mały świadek koronny?

Małym świadkiem koronnym zazwyczaj nie zostaje się bezinteresownie. W przypadku spełnienia wszystkich warunków sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary. Stosuje, a więc nadzwyczajne złagodzenie kary jest obowiązkiem sądu a nie możliwością.

Nadzwyczajne złagodzenie kary polega zaś na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju.

Pamiętać należy jednak, że gdy w konkretnej sprawie sąd ma do wyboru obostrzenie albo złagodzenie kary, może zdecydować o wyborze jednej z opcji według własnego uznania. Obostrzenie kary występuje w przypadku np. wielokrotnego recydywisty, przestępcy zawodowego lub członka zorganizowanej grupy przestępczej. Oznacza to, że w przypadku takich sprawców, nadzwyczajne złagodzenie kary nie jest już bezwzględnie gwarantowane.

Ponadto sąd może również warunkowo zawiesić wykonanie kary. Jest to bardzo korzystne, ponieważ sąd może zawiesić karę pozbawienia wolności w wymiarze aż do 5 lat (a nie do 1 roku jak normalnie). Okres próby również może być dłuższy. Nie może przekraczać jednak 10 lat. W takim przypadku nie stosuje się przepisu art. 69 § 1 k.k., stanowiącego normalną podstawę zawieszenia kary. Oznacza to, że zawiesić karę można nawet recydywiście.

O ile jednak nadzwyczajne złagodzenie kary jest zasadą, o tyle warunkowe zawieszenie na podanych warunkach stosuje się wyjątkowo.

Aby uzyskać pomoc prawną lub żeby uzyskać dodatkowe informacje, zapraszam do kontaktu.